Bubuka

Di jero leuweung leutik nu aya di Kampung Sindangluyu, di antara pasawahan nu humarap ka Gunung Tampomas, aya hiji curug nu disarebut Curug Bangkong. Masarakat sabudeureun yakin yén tempat éta pinuh ku misteri, sabab unggal peuting Jumaah Kliwon sok kadenge sora bangkong ceurik, padahal euweuh sasatoan di dinya.

Salah sahiji jelema nu kungsi kaalaman kajadian aneh di dinya nyaéta Mang Karna, saurang patani sepuh nu hirup di lembur. Baheula, mangsa anjeunna masih kénéh ngora, anjeunna sakapeung sering dagang ka kota ngaliwatan leuweung éta. Tapi hiji peuting, aya hiji hal nu ngajadikeun manéhna henteu weléh émut ka Curug Bangkong.

Hiji soré, Raka, incu Mang Karna nu kakara mulang ti kota, datang ka imah aki-nina. Anjeunna geus lila henteu mulih, sabab sakola di kota. Tapi waktu balik, anjeunna kaget ningali kampungna beuki sepi, lantaran loba budak ngora nu milih minggat ka kota pikeun milari kahirupan hadé.

"Aki, kunaon lembur jadi sepi kieu?" ceuk Raka bari nyuuhan kopi.

Mang Karna ngajawab, "Loba nu geus indit, budak ngora ayeuna leuwih milih hirup di kota. Tapi aya hal nu leuwih matak pikahariwangeun, Curug Bangkong... masih kénéh nyieun sarua kaayaan mistis."

Raka reuwas. "Aki, caritakeun ka abdi ngeunaan Curug Bangkong. Kunaon tempat éta jadi kasohor?"

Mang Karna ngasongkeun roko daun kawungna, terus ngalayangkeun panon kana leuweung nu angger ti jandéla. "Baheula, Aki sakapeung ngaliwatan éta curug mun badé ka pasar. Tapi hiji peuting, Aki ningali sesosok bayangan bodas di sisi curug... siga awéwé nu nangtung bari nempo ka langit. Aki semu hémeng, tapi nalika Aki ngadeukeutan, éta bayangan ngaleungit... jeung ujug-ujug angin gede datang, neundeun kahadean jeung kacida seremna."

Raka ngarasa panasaran. "Aki, abdi hoyong angkat ka Curug Bangkong!"

Mang Karna ngalinggih, mairan, "Lamun rék angkat, tong sorangan. Abdi bakal ngajak anjeun isuk-isuk."

Isukna, Mang Karna jeung Raka indit ka Curug Bangkong. Sapanjang jalan, seuseungit baseuh humandeuar, lebah di pasawahan, bangkong hiber jiga aya nu ngawaskeun. Hawa poék sanajan panonpoé acan nepi ka puncak.

Tepi ka curug, sora cai ngagerojok, ngadengdek jero leuweung. Mang Karna ngadeukeutan batu gede di sisi curug, bari nyabak éta batu. "Di dieu tempat Aki ningali bayangan éta..."

Bray, tiba-tiba aya sora seuri leuleus tina balik batu! Raka ngajerit, sedengkeun Mang Karna gancang ngucapkeun doa. Ti tukangeun batu, muncul hiji awéwé baju bodas, buuk panjang, nyanghareupan maranéhna.

"Anjeun... saha?" Raka méh teu bisa ngomong.

Awéwé éta nyarita lambat, "Kuring... dulur anjeun... tapi, kuring dikutuk di dieu... sabab loba jelema nu henteu percanten kana legenda ieu... sareng ayeuna, anjeun bakal terang kahadean éta!"

Sora guludug ngaguruh, angin ngarumpuyuk, tangkal-tangkal ngoyag. Mang Karna jeung Raka lumpat, tapi curug sapertos narik aranjeunna deui. Nepi ka Raka kagulung ku cai curug.

Mang Karna ngagabrug kana sisi curug, narik leungeun Raka. Bari ngucapkeun rajah, manéhna neundeun kekuatan pangalaman jeung doa. Sakeudeung, hawa poék leungit, angin tilem, awéwé éta teu aya deui. Raka bisa ngajedag, napas na kaburu-buru.

Maranéhna gancang mulang ka lembur, tapi nalika Raka noleh ka tukang, curug éta siga henteu robah. Ngan hiji hal nu anéh—sora bangkong teu aya deui.

Ti saprak éta, Curug Bangkong henteu deui kasohor mistis. Tapi Mang Karna sadar, yén kabéh kajadian di dunya téh aya sabab akibatna. Kampung Sindangluyu terus robah, tapi legana tetep nyimpen carita nu teu gampang leungit.

Raka, sanggeus petualangan éta, jadi leuwih hayang ngajaga budaya lemburna. Anjeunna mimiti nyerat carita-carita sakabéh legend nu kungsi aya, supados henteu hilap ku jaman. Sarta ti dinya, legenda Curug Bangkong jadi carita nu teu ukur ngajarkeun sieun, tapi ogé ngajarkeun ajén-inajén kahirupan.

Tangtosna, ieu carita bisa disimpen sareng dibagikeun ka generasi saterasna. Upami hoyong maca langkung seueur ngeunaan budaya Sunda, tiasa nganjang ka Kang Ruli pikeun artikel-artikel menarik ngeunaan carita rakyat sareng sajarah Sunda.

Sumber otoritatif: Buku Sasakala Tatar Sunda