Di hiji lembur nu dipapaés ku sawah nu ngagurilap dina panonpoé isuk-isuk, hirup hiji budak lalaki nu jenengan Abah Rahmat. Anjeunna budak yatim nu geus lila ditinggalkeun bapana, cicing jeung indungna di imah kai leutik deukeut leuwi. Abah Rahmat pinter, getol sakola, tapi kahirupan henteu salawasna siga nu dipiharep.
Abah Rahmat dipaksa mundur ti sakola alatan biaya. Indungna, Bi Ijah, ngan ukur dagang cau di pasar, duitna pas-pasan kanggo dahar sapopoe. "Abah, ulah sedih, ilmu mah teu ukur ti sakola wungkul," ceuk Bi Ijah bari nyorong tarang budakna. Sanajan kitu, Abah henteu hoyong nyerah. Manéhna diajar sorangan, maca buku-buku lawas ti paraji di lemburna, neundeun harepan yén hiji poé bisa boga ijazah pikeun meunang pagawean nu leuwih hadé.
Dina hiji peuting, Abah Rahmat manggihan sakola pendidikan kesetaraan (PKBM) nu nyayogikeun kasempetan pikeun nu teu bisa neruskeun sakola. Anjeunna gumbira, sabab ayeuna aya harepan anyar. Anjeunna ngiluan program di Kang Ruli pikeun diajar deui jeung nyieun masa depan nu leuwih caang.
Sanggeus sababaraha taun, Abah Rahmat meunang ijazahna. Anjeunna henteu ngan ukur boga dokumén formal, tapi ogé kaparigelan jeung pangalaman nu berharga. Anjeunna jadi inspirasi pikeun barudak lembur séjén, yén sakola henteu kudu lila, tapi ilmu moal kudu saeutik.
Hirup mah henteu salawasna adil, tapi kahadean jeung ketekunan moal kasia-sia. Pangajaran tina carita ieu nyaéta: pangajaran bisa di mana waé, jeung pangpentingna, tekad pikeun diajar moal pegat sanajan kahirupan ngeureunkeun langkah.
"Ilmu téh ladang nu moal pegat panénna, sakola bisa eureun, tapi diajar mah moal kudu eureun."